به نقل از «ایسنا»

دم دم؛ قلعه نظامی سه هزار ساله در ارومیه

تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۵۷۱۹۰

ایسنا/آذربایجان غربی قلعه باستانی دم دم یکی از قلعه‌های تاریخی و مهم جنوب شهر ارومیه است که زمان احداث آن به هزاره اول قبل از میلاد باز می‌گردد، این قلعه در زمان صفویه توسط حاکم ارومیه، امیرخان برادوست، بازسازی و مورد استفاده قرار گرفته و پس از آن متروک و به دست فراموشی سپرده می‌شود.

بهروز خان‌محمدی، دکترای باستان‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی گفت: قلعه دم دم ارومیه در مسیر جاده ارومیه به اشنویه، بعد از روستای بالانج و روستای بزرگ‌آباد و در سمت چپ جاده، قرار گرفته است، در این منطقه، کوهستان وسیعی قرار دارد که دو قله آن به نام‌های کوه جم‌جم و کوه دم‌دم شهره‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دسترسی به این قلعه از جهات شمالی و جنوبی امکان‌پذیر نیست چرا که در این دو جبهه تخته‌سنگ‌های بزرگ و یک‌پارچه با دره‌های عمیق قرار دارد، راه دستیابی به این قلعه فقط از اطلاع شرقی و غربی کوهستان امکان‌پذیر است.

پیشینه پژوهشی قلعه دم‌دم

نخستین بار پرفسور ولفرام کلایس باستان‌شناس و مهندس برجسته آلمانی در سال ۱۹۷۰ میلادی در مسیر حرکت از ارومیه به اشنویه این اثر تاریخی را بررسی و بازدید کرده و اطلاعاتی از آن را منتشر کرد.

وی این محوطه را با نام قلعه زندان معرفی و این قلعه را به اورارتوها نسبت داد و معتقد است بقایای موجود در قلعه متعلق به قرون وسطی است.

پژوهشگران دیگری همچون حمید خطیب شهیدی،  هیئت ایتالیایی، محمود پدرام و رحیم اشنویی محمودزاده و علی صدرایی نیز از این قلعه دیدن کرده و اطلاعاتی از آن را به همراه چند تصویر از بخش های مختلف آن منتشر کرده اند، اثر فوق به دلیل اهمیت آن در سال ۱۳۹۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

زمان ساخت

پایه‌های اولیه قلعه دم‌دم در هزاره اول قبل از میلاد پی‌ریزی‌شده و محققان در این زمینه اتفاق نظر دارند، شواهد نشان می‌دهد که این قلعه به مرور زمان رو به ویرانی نهاده تا اینکه در دوره صفویان، امیرخان برادوست حاکم ارومیه، روی ویرانه‌های این قلعه دژی مستحکم بنیان نهاد و نام قلعه به دم‌دم از آن پس در منابع تاریخی آمده است.

علی دهقان در شرح یکی از جنگ‌های شاه‌عباس صفوی با عثمانیان می‌نویسد: «در زمان سلطنت شاه‌عباس در سال ۱۰۱۴ ه.ق، سنان پاشا، جغال‌اوغلی سردار معروف عثمانی را با لشکری بزرگ جهت تصرف سرحدات غرب روانه ایران کرد،. در این زمان قسمتی از لشکریان عثمانی از طریق صومای برادوست به سمت ارومیه پیشروی کردند، در محال صومای برادوست امیر بیگ که حکومت آن محال را نیز در دست داشت با جمعی از یاران خود جلوی عسکرهای عثمانی را گرفت و در جنگی که عمرپاشا سردار عثمانی با امیرخان بیگ نمود، یک دست امیرخان از تن جدا شد ولی با این وجود وی از جنگ دست بر نداشت و آنقدر مردانگی نمود که عمرپاشا را شکست داده و متواری کرد». از آن پس به امیربیگ یک‌دست معروف شد.

پس از آن که آذربایجان از تصرف عثمانی‌ها باز پس گرفته شد، امیرخان در سلماس به حضور شاه‌عباس صفوی رسید، شاه‌عباس او را بسیار گرامی داشت و به خلعت سلطانی و لقب خانی مفتخر کرد و دستور داد دستی از طلا برای او ساختند و از آن به بعد به امیرخان لپ‌زرین (پنجه طلا) معروف شد.

شاه‌عباس همچنین علاوه بر ارومیه و اشنویه، ولایات اطراف و ریاست خاندان برادوست را به وی ارزانی داشت، ولی پس از مدتی به دلیل اختلاف‌های به‌وجود آمده لشکر صفوی به قلعه حمله کرده و پس از محاصره قلعه جنگ سختی در گرفته و ساکنین قلعه و امیرخان کشته شدند.

ویژگی‌های معماری قلعه

اسکندربیگ ترکمان در لشکرکشی صفوی به قلعه دم‌دم حضور داشت، او شخصاً برج و بارو و استحکامات دم‌دم را مشاهده و در کتاب خویش به نام «تاریخ عالم آرای عباسی» به تفصیل آورده است، این قلعه مشتمل بر پنج بنای مهم است اصل قلعه، قلعه پایین، سولق، بوزلق و برج بزرگ بیرون دروازه شرقی.

هر پنج در کمال استحکام که پیک تیزکام اوهام را عبور و مورچه خیال را مرور بر آنها در نظر شبروان حوادث دور می‌کند.

در سال ۱۳۹۱ کارشناسان اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی این قلعه را مورد بررسی میدانی قرار داده و علاوه بر تهیه گزارش و مستند نگاری بقایای معماری موجود، موفق شدند در دامنه آن سه غار تاریخی و دو قبرستان قدیمی را شناسایی و به دلیل اهمیت آن پس از پیگیری به شماره ۳۱۱۷۳ در سال ۱۳۹۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و تحت حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی قرار گرفت.

به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی؛ این قلعه تاریخی  به‌عنوان یکی از مهم‌ترین قلعه‌های نظامی تاریخی به‌ویژه در دوران صفوی در منطقه ارومیه دارای اهمیت خاصی است و ارتباط آن با قلاع هم‌دوره اطراف از جمله قلعه‌بردوک، باش‌قلعه، میرداوود، قلعه‌بانی و قلعه‌کنه‌مش بر کسی پوشیده نیست گرچه امروزه آثار بسیار اندکی از قلعه به جای مانده و این آثار اندک نیز به شدت تخریب شده است، ولی با انجام یک‌سری کاوش‌های منظم باستان‌شناسی می‌توان آثار حصارهای دفاعی قلعه، اتاق‌های محل اسکان ساکنان قلعه، برج‌های پنج‌گانه، آب‌انبارها و سایر بناها را تا حدودی مشخص کرد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: دوران صفوی قلعه نظامی استانی فرهنگی و هنری استانی اجتماعی استانی سیاسی استانی شهرستانها استانی اقتصادی آذربایجان غربی میراث فرهنگی قلعه دم دم شاه عباس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۵۷۱۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مربی تیم ملی فوتبال از کادر فنی قلعه نویی جدا شد

طرفداری| حمید مطهری مربی تیم ملی فوتبال ایران از جمع کادر فنی جدا شد.

با اعلام محسن معنمدکیا مدیر رسانه ای تیم ملی، حمید مطهری مربی تیم ملی از جمع کادر فنی جدا شد. با موافقت امیرقلعه نویی سرمربی تیم ملی، مطهری پس از مذاکراتی که با مسئولان تراکتور داشت هدایت این تیم را بر عهده گرفت.

مدیر رسانه ای تیم ملی درباره اینکه جایگزین مطهری در تیم ملی چه کسی خواهد بود، اعلام کرد کادر فنی هنوز در این باره به جمع بندی نرسیده است.

از دست ندهید ????????????????????????

کری عجیب ستاره سپاهان برای پرسپولیس؛ داستان پلنگ و تمساح هالند سیبیلو؛ استایل عجیب غول نروژی تعجب بایرن مونیخ از پدرخوانده: چرا آن حرف‌ها را زدی؟  سرمربی شمس‌آذر: بین ما و پرسپولیس فرق نگذارید